ΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Κων/νος Αδριανουπολίτης
Εκπαιδευτικός- ερευνητής
Εmail:kadrian@freemail.gr
Είναι κοινή διαπίστωση ότι υπάρχει σύγχυση σχετικά με τις έννοιες «ενιαίο λύκειο», «προεπαγγελματική εκπαίδευση», «βασικό σχολείο», «γενική εκπαίδευση», «Επαγγελματική εκπαίδευση», «επαγγελματική κατάρτιση».
Ας μου επιτραπεί αρχικά να αναφερθώ ακροθιγώς στον ορισμό των εννοιών αυτών όπως αναφέρονται σε γραπτά διεθνή κείμενα, σε νόμους που διέπουν την εκπαίδευση στη χώρα μας και διεθνώς.
Η Γενική Εκπαίδευση αποβλέπει στην απαραίτητη αγωγή και μόρφωση του ανθρώπου, ενδιαφέρεται για τη συνολική προσωπικότητά του, χωρίς να αναπτύσσει τις ειδικές ικανότητες του. Η Ανώτερη Δευτεροβάθμια Γενική Εκπαίδευση παρέχει εκπαιδευτικό τίτλο και σε καμία περίπτωση, δεν παρέχει επαγγελματικό τίτλο ούτε επαγγελματικά δικαιώματα.
Η Επαγγελματική Εκπαίδευση αποβλέπει στην παροχή γενικών γνώσεων και κυρίως επαγγελματικών γνώσεων και δεξιοτήτων με σκοπό την επαγγελματική και κοινωνική ένταξη του ατόμου.
Η Επαγγελματική Εκπαίδευση επιδρά στη γενική μόρφωση του ανθρώπου, επειδή ο άνθρωπος είναι από τη φύση του δημιουργός και γι αυτό μαθαίνει, ανακαλύπτει, τελειοποιεί και παράγει.
Η Ανώτερη Δευτεροβάθμια Επαγγελματική Εκπαίδευση, παρέχει εκπαιδευτικό και ταυτόχρονα επαγγελματικό τίτλο.
Η Επαγγελματική Κατάρτιση ορίζεται και ως «μέρος της επαγγελματικής εκπαίδευσης που παρέχει τις ειδικές επαγγελματικές γνώσεις και δεξιότητες».
Η επαγγελματική κατάρτιση σχεδιάστηκε για εργατικό δυναμικό, βρίσκεται, κατά κανόνα, πιο κοντά στην αγορά εργασίας διότι προσφέρει επίκαιρη εξειδίκευση συμβατή με την αγορά εργασίας.
Η Επαγγελματική Κατάρτιση δεν παρέχει γενική παιδεία και βρίσκεται εκτός εκπαιδευτικού συστήματος
Η Προεπαγγελματική Εκπαίδευση, κατά την οποία παρέχονται τεχνολογικές επαγγελματικές γνώσεις (περίπτωση της τριετούς φοίτησης στο Ενιαίο Πολυκλαδικό Λύκειο) δεν οδηγεί σε επαγγελματικό τίτλο και είναι μια μορφή Γενικής Εκπαίδευσης.
Στην Ανώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση έχουμε μια φάση διαφοροποίησης, που αναγνωρίζει διαφορετικά ενδιαφέροντα και ικανότητες των μαθητών και διαφορετικό εύρος του εκπαιδευτικού και επαγγελματικού μέλλοντος που προσδοκούν.
Για πολλούς μαθητές το τέλος της Κατώτερης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης συμπίπτει με τη στιγμή που πρέπει να πάρουν αποφάσεις για την μελλοντική τους σταδιοδρομία. Οι πραγματικά σημαντικές αποφάσεις αφορούν κυρίως στο τι είδους μελλοντικές σπουδές και στο τι είδους εργασία θα επιλέξει ο μαθητής.
Η ουσιαστική διαφορά μεταξύ Γενικής Εκπαίδευσης και Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης είναι ότι η Γενική οδηγεί στη δυνατότητα εισόδου στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και η Επαγγελματική, παρέχει προσόντα τόσο σχετικά με την προετοιμασία για τον επαγγελματικό βίο όσο και για την πραγματοποίηση περαιτέρω σπουδών.
Το Ενιαίο Λύκειο, ως έννοια, σημαίνει ένα σχολείο το οποίο παρέχει στους μαθητές ενιαία Γενική και Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση. Στην πραγματικότητα το Ενιαίο Λύκειο, δεν παρέχει Επαγγελματική Εκπαίδευση ούτε επαγγελματικό τίτλο, αλλά προεπαγγελματικές γνώσεις και εκπαιδευτικό τίτλο.
Σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Ανώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (λυκειακή βαθμίδα) χωρίζεται σε Γενική και Τεχνική Επαγγελματική.
Το Ενιαίο Λύκειο δεν εφαρμόζεται σε κανένα εκπαιδευτικό σύστημα χώρας της Ε.Ε.
Το Ενιαίο Λύκειο στη χώρα μας, όπως είναι γνωστό από το Ν. 2525/1987, υπήρξε μόνο κατ΄ όνομα «ενιαίο» διότι το κομμάτι της Προεπαγγελματικής Εκπαίδευσης ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτο.
Όσοι μέχρι σήμερα κάνουν λόγο για Ενιαίο Λύκειο δεν εννοούν ένα σχολείο του οποίου το περιεχόμενο σπουδών είναι ισοκατανεμημένο ή περίπου ισοκατανεμένο σε γενική και τεχνολογική παιδεία, αλλά ένα σχολείο με ελάχιστες διδακτικές ώρες τεχνολογικών μαθημάτων. Από τους δύο τύπους λυκείων που λειτουργούν στη χώρα μας μπορούμε, με μεγάλη προσέγγιση, να χαρακτηρίσουμε το ΕΠΑΛ ως Ενιαίο Λύκειο και το Γενικό Λύκειο ως σχολείο γενικής παιδείας περασμένων δεκαετιών.
Το ΕΠΑ.Λ. μπορεί πράγματι να χαρακτηριστεί ως Ενιαίο Λύκειο διότι οι διδακτικές ώρες των τεχνολογικών μαθημάτων του (τομέων και ειδικοτήτων) αντιπροσωπεύουν μόνο το 39% του συνολικού ωρολογίου προγράμματος.
To ΓΕ.Λ. μπορεί να χαρακτηριστεί ως λύκειο γενικής παιδείας χωρίς ενσωμάτωση σύγχρονων μαθημάτων, ένα σχολείο μονοδιάστατο που υπηρετεί τις ανάγκες των πανελληνίων εξετάσεων.
Είναι απαραίτητη όσο ποτέ, στη χώρα μας, η ανάγκη ύπαρξης ενός αναβαθμισμένου τεχνολογικού επαγγελματικού σχολείου με έμφαση στην τεχνολογική γνώση και με την παρουσία όλων των απαραίτητων γενικών μαθημάτων.
Ένα τέτοιο σχολείο θα έδινε διέξοδο σε πολλούς μαθητές που έχουν ιδιαίτερη κλίση στην εφαρμοσμένη γνώση και δεξιότητα και σήμερα ακολουθούν το γενικό λύκειο. Το σχολείο αυτό θα προκαλούσε αποσυμφόρηση στις εισόδους των πάσης φύσεως ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, θα ανακούφιζε οικονομικά τις λαϊκές τάξεις από τις δαπάνες της παραπαιδείας, θα έκανε πιο συμβατό το εκπαιδευτικό μας σύστημα με την αγορά εργασίας και θα μείωνε δραστικά την ανεργία των νέων στην οποία κατέχουμε την πρώτη θέση στην Ε.Ε.
Οι απόψεις που ακούγονται στη χώρα μας για 12χρονη υποχρεωτική γενική ή ενιαία εκπαίδευση ή βασικό σχολείο κλπ. είναι απόψεις οι οποίες δεν συγκλίνουν με το Ευρωπαϊκό εκπαιδευτικό γίγνεσθαι αλλά με το Αμερικανικό.
Η 12ετής υποχρεωτική ενιαία εκπαίδευση εφαρμόζεται στις Η.Π.Α. όπου τα τεχνολογικά μαθήματα αρχίζουν από το δημοτικό και συνεχίζουν αυξανόμενα μέχρι το τέλος της Ανώτερης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην οποία δεν υπάρχει διαχωρισμός σε Γενική και Τεχνική Επαγγελματική. Ο επαγγελματικός τίτλος παρέχεται μετά από μεταδευτεροβάθμια επαγγελματική κατάρτιση, ποικίλης μορφής, ανάλογα με την ιδιαιτερότητα κυρίως των ειδικοτήτων. Τα επαγγελματικά δικαιώματα και η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος παρέχονται από τις αντίστοιχες επαγγελματικές συντεχνίες (unions).
Το Ενιαίο Λύκειο (High-School) παρέχει ιδιαίτερα αυξημένες προεπαγγελματικές γνώσεις και ο κτιριακός-εργαστηριακός εξοπλισμός είναι ικανοποιητικού επιπέδου.
Η ενιαία εκπαίδευση, κατ΄ άλλους και ολιστική μάθηση, χαρακτηρίζεται από βασικά μαθήματα και αρκετά μαθήματα επιλογής. Στα περισσότερα σχολεία υπάρχουν ικανοποιητικές κτιριακές και εργαστηριακές υποδομές, υπάρχει στενή συνεργασία σχολείων και αγοράς εργασίας, το εκπαιδευτικό προσωπικό προσλαμβάνεται από επιτροπές οι οποίες συγκροτούνται από εκπροσώπους των γονέων, των εκπαιδευτικών, της τοπικής αυτοδιοίκησης, των παραγωγικών τάξεων κλπ. Το εκπαιδευτικό προσωπικό δεν είναι μόνιμο αλλά δεν αντικαθίσταται χωρίς σοβαρή αιτία και ο διευθυντής-manager έχει ιδιαίτερα αυξημένες διοικητικές δικαιοδοσίες.
Το ενιαίο ή βασικό σχολείο το οποίο παρέχει «ολιστική» μάθηση έχει δομηθεί στις Η.Π.Α. δεκαετίες πριν και εξυπηρετεί την αμερικανική κοινωνία που παρουσιάζει διαφορές από εκείνες των ευρωπαϊκών χωρών κυρίως σε ότι αφορά την πολυπολιτισμικότητα και τις καπιταλιστικές δομές της.
Βιβλιογραφία – Αναφορές:
1. American Education, Joel Spring
2. The process of Education , Bruner J.
3. Curriculum Development Theory and Practice. Taba, H
- Eurydice: Αριθμοί κλειδιά της εκπαίδευσης στην Ευρώπη 2005
- Eurydice, Cedefop:Δομές των συστημάτων εκπαίδευσης και εισαγωγικής κατάρτισης στην Ε.Ε.
- Eurydice:Δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Δομές, οργάνωση και διοίκηση.
- Γλωσσάριο επαγγελματικής κατάρτισης του CEDEFOP, 1996
- Εισαγωγή στην Επαγγελματική Εκπαίδευση, Βαγγέλη Κωτσίκη
- Επιχειρησιακό πρόγραμμα «Εκπαίδευση και δια βίου μάθηση» (2007-2013) ΥΠΕΠΘ.
- Ν. 1566/1985
- Ν. 2525/1987
- Ν. 2640/1988
- Ν. 3475/2006
- Ν. 3121/2003
- Ν. 2009/1992
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου